Kaapverdische Eilanden

Leven op de Kaapverdische Eilanden.

Een gemiste reis, lang geleden, naar de Kaapverdische Eilanden maar de nieuwsgierigheid blijft. Jaren later bezoekt Marijke met haar vriend Erick het kleine eiland Brava en na 2 weken weten ze het al. Inmiddels wonen ze al bijna 5 jaar in een kleine gemeenschap en genieten van de ruimte en het "buiten spelen".

Marijke over het leven op één van de Kaapverdische Eilanden.

In dit deel van Emigreren het verhaal van Marijke Katsburg. Zij vertrok met haar vriend Erick naar Brava, één van de zuidelijke Kaapverdische Eilanden. Een heel bijzondere bestemming die pas een paar jaar meer bekendheid krijgt in de reiswereld.

Naar Brava

Eind 2010 reisden mijn verse vriend Erick en ik, Marijke, voor ’t eerst samen naar Cabo Verde ofwel de Kaapverdische Eilanden. Deze vakantie was een eerste verkenning van een mogelijke plek om naartoe te verhuizen. Die wens om Nederland te verlaten en de wijde wereld in te gaan, was één van de aantrekkingskrachten tussen ons. Beiden bouwjaar 1962, beiden zelfstandig ondernemer, beiden toe aan een nieuwe uitdaging.
Zelf heb ik journalistiek gestudeerd en 25 jaar een eigen tekstbureau gehad, terwijl ik ondertussen in mijn eentje twee leuke meiden opvoedde. Van jongs af aan heb ik ze verteld, dat ik ooit, als zij ‘klaar’ waren, wilde gaan zwerven. En toen ik Erick ontmoette was ik net begonnen met zachtjes nadenken over mijn eigen ‘derde helft’.

Leestip: Ik mis alleen de HEMA

Een tweede kans

De keuze voor de Kaapverdische Eilanden kwam voort uit een journalistiek project waar ik ooit aan heb meegewerkt, vlak voordat ik zwanger werd van mijn eerste dochter, in 1987. Dat reisje destijds ging daardoor niet door. De nieuwsgierigheid naar die eilandengroep in de Atlantische oceaan, met haar bewoners verspreid over alle windstreken, was gebleven. Aan Erick de keus van het eerste eiland dat we zouden bezoeken. Natuurlijk werd dat het moeilijkst bereikbare eiland: Brava.

Onze eerste kennismaking met Brava

Na twee weken vakantie in het kleine vissersdorpje Fajã d’Água, aan de rand van deze ruige rotsklomp middenin de oceaan, waren we ’t er allebei over eens: dít is precies waar we naar op zoek zijn! Al moet ik eerlijk zeggen dat ik de afstand vanaf de Kaapverdische Eilanden tot mijn dochters in ’t begin wel erg groot vond. Na een half jaar zijn we nog eens twee weken gaan proefdraaien. Hoe bevalt ’t ons als we ons voorstellen hier echt te gaan wonen? Dan kijk je toch anders dan wanneer je op vakantie bent. Zijn we welkom? Is het mogelijk om grond of een huis te kopen, als buitenlander?  En een half jaar later gingen we opnieuw.

De maandelijkse gesprekken met Zaza.....

Tijdens die derde vakantie kwamen we het huis tegen waar we nu wonen, een stukje van de weg langs zee, waar het eigenlijke dorp aan ligt, tegen een helling.  En we kregen het telefoonnummer van de dame die het, naar horen zeggen, wilde verkopen. Zaza, geboren op Brava en als jonge blom naar Amerika geëmigreerd, inmiddels in de 70.

De hele daaropvolgende winter hebben we haar maandelijks gebeld, want het bleek geen harde verkoop maar een kwestie van ‘gunnen’. Het ging haar zo aan ’t hart om dit huis aan anderen over te doen… Uiteindelijk hebben we in mei 2012 met haar afgesproken op Brava. Mijn dochters reisden mee, om kennis te maken met het eiland waar wij wilden gaan wonen. Aan het eind van deze vakantie sprak Zaza het verlossende woord: okay, ik wil mijn huis aan jullie verkopen. Ik heb er vertrouwen in, dat jullie er weer wat moois van gaan maken. En in september van datzelfde jaar verhuisden we.

Ons huis op Cabo

Leven in een kleine gemeenschap

Inmiddels wonen we hier dus bijna vijf jaar. De taal –Kriolu- spreken we op een niveau dat we de meeste dingen wel begrijpen. Als gesprekken ‘rapido’ gaan, dan missen we wel eens wat.

Ik geniet nog elke dag van de ruimte om me heen, van het buitenspelen, van de vrijheid om te doen en laten wat ik wil. En van het bijzondere gegeven om met zo’n 100 mensen een gemeenschap te vormen, in goede en slechte tijden. Een soort grote familie. Dat is meestal ‘leuk’, maar vanwege ons Nederlandse individualisme af en toe ook ‘minder leuk’ qua gebrek aan privacy. Nu is het wel zo dat het leven hier ophoudt na 8 uur ’s avonds, dus dan komt er niemand meer langs en kan ik dingen doen die enige concentratie vereisen, zoals schrijven.

Het dagelijks leven op het eiland

Voor ons levensonderhoud verhuren we als Kaza di Zaza drie basic appartementjes aan de spaarzame toeristen die Brava bezoeken. Dat zijn meestal aangename ontmoetingen en ik blijf het heerlijk vinden om aan buitenstaanders het eilandleven uit te leggen. Of om mooie wandelingen aan te bevelen en ’t eens over andere dingen te hebben dan over de zee, de visvangst, het vee en de familie. Daarnaast hebben we de landbouwterrassen op de berghelling die bij ons huis hoort opgeknapt en van een irrigatiesysteem voorzien. We wonen tussen de papaya’s, mangobomen, suikerriet, passievruchten, guaves, zuurzakbomen, et cetera.

Kaapverdische Eilanden

Onze eigen oogst

Erick maakt sinds een paar jaar (met succes!) wijn van passievruchten, tamarinde en papaya, een nieuw product op dit eiland, waar bijna alles geïmporteerd moet worden. Ik ben verantwoordelijk voor de veestapel: inmiddels 20 kippen en 6 geiten. Ik maak kaas en jam voor de verkoop. Of om te ruilen tegen vis of pompoen of iets anders wat wij niet hebben. Want zo gaat dat hier.

Zelf doe ik graag mee met ‘het gewone leven’ van de mensen hier en ga mee zaaien, onkruid wieden, bonen pellen, mais plukken enzovoort. Als we gasten hebben op zulke momenten, dan nodig ik ze altijd uit om mee te gaan: unieke belevenissen!

Kaapverdische Eilanden

Wat maakt wonen op de Kaapverdische Eilanden zo bijzonder?

Wat Brava zo bijzonder maakt? De ongelooflijke ruigheid van het landschap en de onvergelijkbare vriendelijkheid van de bewoners. Nog elke keer dat ik een wandeltocht maak (wekelijks) verzucht ik: o, wat is ’t hier toch schitterend... Mensen die hier voor twee dagen komen eilandhoppen zullen dat niet meemaken. Dat raad ik dan ook iedereen af die écht iets wil ervaren van dit Kaapverdische eiland. Door hier langer te verblijven, ervaar je de ogenschijnlijke traagheid van het bestaan hier. Tegelijkertijd de hardheid van het bestaan, waardoor de traagheid verklaard word.

Cabo Verde no stress, dat is de kreet, en ik denk dat je daar op Brava een goede indruk van krijgt. De 9 andere Kaapverdische Eilanden ken ik niet, maar schijnen allemaal een wereld op zich te zijn – zowel qua landschap als qua sfeer.

Kaapverdische Eilanden

Kaapverdische Eilanden

Een echt wandeleiland

Met een auto kom je bijna nergens, hier op Brava. Het is echt een loopeiland, met honderden paden en paadjes. Het leukste is om in te gaan op de vriendelijkheid van de mensen hier en naar de weg te vragen. Grote kans dat de persoon in kwestie ‘even’ met je mee loopt en je langs plekken voert die je anders niet zou zien. Verdwalen kan hier niet en de veiligheid is 100%. Zo is het enige zandstrandje van Brava uitsluitend te voet bereikbaar, via een mooie en best spectaculaire wandeling langs de steile kust. Als je geluk hebt zit er een visser met z’n familie op het strandje en krijg je een gegrilde vis, of is er helemaal niemand (wat meestal zo is) en waan je je op een onbewoond eiland.

En zo kan ik uren doorgaan… Daarom houd ik ook een blog bij; zodat ik mijn continue verwondering en het grote genieten kan delen met familie, vrienden en wie ’t maar wil lezen.

Kaapverdische Eilanden

Kaapverdische Eilanden

Van overleven en een meisjesdroom die uitkomt

Wat ik nog niet heb genoemd in mijn verhaal, is de armoede en de hoge mate van ‘slechts overleven’ hier op de Kaapverdische Eilanden. Dat zal ook de reden zijn van de continue emigratiedrang van Kaapverdianen, zo verankerd in de cultuur hier. Dat zijn lastige dingen om écht te begrijpen. Brava is een steenklomp in zee, met een kort nat seizoen (als we geluk hebben, anders blijft het droog) en zonder eigen grondstoffen.

Voor mij is het leven hier een gerealiseerde meisjesdroom. Voortdurend buitenspelen, fikkie stoken, kippen slachten en in bomen klimmen om fruit te plukken. Ik kon hier voor kiezen en heb een heleboel opleiding, ontwikkeling en wat centjes. Voor de mensen van Brava, en zeker voor de mensen van ons dorp Fajã d’Água, is het geen keuze maar ‘zoals het is’. De ene waardeert dat en zou niet anders willen, de ander wil op zoek naar een leven met een vaste baan en meer luxe (en vaste lasten…)

Kaapverdische Eilanden

Emigreren en onze relatie....

Dat vind ik ook wel een hoofdstuk apart. Wij zijn bijvoorbeeld de enige Europeanen/Nederlanders op het eiland en er wordt weinig over de grens gesproken hier. Het is een zeer laag opgeleid plattelandsgemeenschap, waar wij wonen. Dat betekent dat we voor grote onderwerpen nogal op elkaar zijn aangewezen, taalmatig en qua culturele achtergrond/referentiekader. Ik vind dat best lastig, want mijn vriend praat en beschouwt nogal graag, terwijl ik meer van de holadijee holadijo ben en al die beschouwingen nu al 1000 keer gehoord heb. Ik ga liever vissen of geitenvoer plukken met de buurjongen. Zaaien met de buurvrouw, of op avontuur met toeristen...

Kaapverdische Eilanden

Mis je Nederland?

Ik denk dat het duidelijk is, dat ik hier nooit meer weg hoef. Ik hou van de mensen op Kaapverdië, van de manier van samen overleven, van de ongenaakbare rotsen en de onmetelijke oceaan. Ik kan me helemaal uitleven met m’n honden, katten en kleinvee. Kan allerlei projecten aanpakken, omdat hier nauwelijks wat is. Bijspringen in het schooltje of een computercursus voor de afgelegen dorpen opzetten. Crowdfunden, met als spin-off een internetcafeetje in elk dorp, een sterilisatiecampagne voor honden en katten hier naartoe halen… Wat zal ik volgend jaar eens gaan doen?!

Wat kun je aan anderen aanbevelen die ook willen emigreren?

Een gouden tip voor mensen die gaan emigreren: een blog beginnen. Zo kan je familie en vrienden op de hoogte houden van het proces.  Voor hen is jouw emigratie immers ook een hele verandering, en iets wat misschien veel vragen oproept. Zelf ben ik met de blog begonnen na onze beslissing om naar Brava te gaan. Zo heet ie dan ook: Naar Brava. Ik schrijf er nog steeds graag in: het is mijn (gefilterde) uitlaatklep én de manier om wie mij lief zijn bij mijn leven betrokken te houden. Ook heel prettig als ik eens per jaar een paar weken terug ben in Nederland, want iedereen die ik ontmoet, weet alles over mijn leven hier, via de blog. Dus kunnen we het gelijk over wezenlijke dingen hebben.

 

Dank je wel voor je mooie verhaal Marijke. Het lijkt me echt bijzonder om op Brava te wonen en opgenomen te worden in zo'n kleine leefgemeenschap.  Ik wil zéker een keer "jouw", of één van de andere Kaapverdische Eilanden zelf een keer bezoeken. Door jouw verhaal ben ik nog nieuwsgieriger geworden!

Hoe is het nu met Marijke? Een update:

Maart 2022:

September 2021 schreef ik de laatste blog over ons leven op Brava en in oktober verhuisde ik (na 10 jaar) met twee koffers terug naar Nederland. Kaza di Zaza staat te koop en Erick blijft daar tot alles afgerond is.

Omdat er in de tussentijd kleinkinderen geboren zijn, en omdat die alle drie extra zorg nodig blijken te hebben, en omdat mijn beide dochters behoorlijk wat ondersteuning en nabijheid konden gebruiken. Dus heb ik de spagaat die al steeds voelde opgeheven en ben ik in m'n eentje teruggegaan. Ik woon nu in bij mijn dochter met de drie jongetjes, heb huishoud- en bijspringtaken en bouw ondertussen een nieuw bestaan op, ook qua werk.

Eind 2022 hoop ik een paar weken terug naar 'mijn eiland' te kunnen, naar dat leven en die mensen waar ik zo verschrikkelijk veel van houd.

Wil je ook een keer meedoen aan deze rubriek? Stuur dan een mail naar ivonne@myfootprints.nl.

Geplaatst in Afrika, emigreren, Kaapverdië.

6 reacties

  1. Wat prachtig verhaal over Brava en Marijke. Brava is maar 67 km2 groot, zie ik op wikipedia. Heel anders dan wonen op mijn ‘berg’ in Italië, maar ik begrijp haar wel ….

  2. Wat ontzettend leuk om te lezen dat en hoe jullie deze stap hebben gezet. Bijzonder dat je juist op deze plek terecht komt en hier zo’n ander bestaan opbouwt. Lijkt me een geweldig vrij en relaxed leven, en erg gezellig (ook al is het soms misschien net TE gezellig naar onze NL individualistische mening 🙂 ). En die accommodatie die jullie verhuren, dat lijkt me wel wat, ik ga ‘t onthouden!

    • Hoi hoi
      Ik zou graag enkele maande op cape verde willen verblijven. Momenteel woon ik op Gran Canaria en ben recidente. Ik ben een 68 jarige vrouw met Nederlandse nationaliteit ik jou van de natuur en goede temperaturen.
      Groet

  3. Dag vanuit nuenen. Al jaren zin om eens langer naar cape verde te komen. Wat n enthouiast verhaal
    Wil graag mogelijk met n vriend bij jullie wat huren. Ik wereldreiziger en oud docent hbo zorg. Hij sociaal werker en ook met pensioen.
    Twee mannen dus.
    Wil graag contact met jullie. Periode van komen half decemcer tot mogelijk half februari . Tijd bij jullie en wat eiland hoppen. Zie uit naar reactie. Han

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *