Fem emigreerde naar Hamburg voor de liefde. Spontaan en zonder strak plan. Inmiddels woont ze al meer dan 7 jaar over de grens, heeft haar eigen bedrijf en geniet dagelijks van het leven in de grote Duitse stad. Naast haar ervaring als Nederlandse in een buitenlandse stad geeft ze je ook diverse leuke insider tips voor je stedentrip Hamburg.
Fem over haar emigratie en het leven in Hamburg, Duitsland.
Moin! Zo zeggen we dat in Hamburg, waar ik sinds begin 2013 woon. Ik ben Fem, Dutchie in Hamburg, waar ik werk als zelfstandig tekstschrijver en vertaler. Ik blog over alle (vele!) redenen om een keer een stedentrip naar Hamburg te maken op standorthamburg.eu.
Mijn verhuizing naar Hamburg
Eigenlijk is het niet zo’n heel spannend verhaal, en ook al best oud: ik verhuisde naar Hamburg voor mijn toenmalige vriend. Binnen een maand na mijn verhuizing naar Hamburg bleek de relatie toch niet zo’n succes te zijn en gingen we uit elkaar. Ik had net meerdere reizen gemaakt en wilde een eigen bedrijf beginnen. In Leiden voelde ik me niet meer zo thuis en Hamburg beviel me wel. Daarom ben ik in Hamburg gebleven, al had ik eigenlijk niet echt een plan. Achteraf denk ik dat dat misschien wel de beste manier was om er niet heel lang over na te denken en er gewoon voor te gaan.
De kleine verschillen tussen Nederland en Duitsland
In Hamburg wonen is zowel heel eenvoudig als minder eenvoudig. De verschillen tussen Nederland en Duitsland lijken op het eerste gezicht niet zo groot. En wereldschokkend zijn ze ook niet, maar er zijn wel degelijk verschillen. Veel van die verschillen vallen pas op als je hier woont en je je realiseert dat je hier niet bent opgegroeid. Duitsers gaan bijvoorbeeld véél sneller naar de dokter dan Nederlanders, en als ze naar de dokter gaan, dan gaan ze het liefst direct naar een specialist en niet naar de huisarts.
Ik merk dat ik er inmiddels redelijk aan gewend ben, maar dat sommige dingen me nog steeds verbazen. Zoals de enorme hoeveelheid formulieren die je moet invullen als je iets wilt regelen, en alle details die instanties dan van je willen weten. “Aannemen en toepassen”, zei mijn leraar Latijn vroeger altijd. Geen gek advies!
Hamburg, die Tor zur Welt
Hamburg is een heel open stad, en heel gevarieerd. Niet voor niets wordt Hamburg ook wel de ‘Tor zur Welt’ genoemd, en dat komt niet alleen door de haven! Hamburg heeft 104 verschillende wijken, en die hebben allemaal een eigen sfeer. Dat vind ik heel leuk om te zien.
Wanneer extreem rechtse groepjes een demonstratie aanmelden, dan kun je er in Hamburg van uit gaan dat zich minstens tien keer zo veel mensen melden voor een tegendemonstratie, om te laten zien dat extreem rechts in Hamburg geen plaats heeft. Dat stelt me altijd gerust. Zelf ga ik liever alle demonstraties uit de weg, en is het soms ook best vermoeiend dat er heel veel gedemonstreerd wordt in Hamburg – voor en tegen van alles. Het laat wel zien dat veel Hamburgers erg betrokken zijn bij hun stad en wat daarin gebeurt.
De apartste demonstratie die ik hier ooit gezien heb was die tegen het opheffen van een bushalte. Dus omdat mensen het niet vonden kunnen dat er een halte uit zou vallen en ze verder moesten lopen voor de volgende halte, marcheerden ze door de hele wijk heen. Ik vond dat reuze grappig, maar de demonstranten zagen er geen ironie in…
Groen, waterrijk en historisch. Hamburg in een notendop!
Verder is Hamburg groen, en staat de stad vol fascinerende architectuur. Ondanks zware bombardementen in de oorlog zijn er in Hamburg bijvoorbeeld heel veel en heel bijzondere historische gebouwen te vinden (van neoclassicistische huizen uit de late 19e eeuw tot de typische Hamburgse baksteenarchitectuur). Hamburg is bovendien steeds in ontwikkeling: in een wijk als HafenCity worden bijvoorbeeld voortdurend aparte moderne gebouwen neergezet.
Tot slot: water! Ik ben opgegroeid aan de Noord-Hollandse kust, en een stad krijgt bij mij extra punten als er een haven(tje) is. Daaraan voldoet Hamburg natuurlijk in elk geval. Maar niet alleen de haven en de kust van de Elbe zijn boeiend, ook de twee Alstermeren en de rivier die uitmondt in die meren zijn prachtig. Zowel om actief te zijn (wandelen, fietsen, varen) als om even helemaal niets te doen.
Wonen en werken in Duitsland
Als Nederlander kun je zo aan het werk in Duitsland. Ga je in loondienst werken, dan gaan een aantal dingen (bijv. de zorgverzekering en je pensioen) vrij makkelijk. De meeste werkgevers hebben ook allerlei informatie voor buitenlandse medewerkers. Begin je een eigen bedrijf in Duitsland, dan moet je meer zelf uitzoeken (en de informatie die je nodig hebt is niet altijd makkelijk te vinden), maar gedoe met verblijfsvergunningen heb je in elk geval niet. Formulieren invullen moet je echter wel, en veel ook. 😉
Zo snel mogelijk met locals in contact komen en de taal leren helpen enorm bij de integratie. Je leert de stad, de taal en allerlei gewoonten die je verder nergens kunt nalezen veel sneller kennen.
Zien en doen in Hamburg; mijn insider tips voor leuke bezienswaardigheden.
Leuke insider tips voor Hamburg? Poeh, heb je even?
Je moet in elk geval de Elbphilharmonie gaan bekijken. Zo controversieel als de bouw van het concertgebouw is, zo bijzonder is het gebouw nu het af is. Het ziet er gewoon vanuit elke hoek anders uit. Ga ook zeker een keer een hapje eten bij Moraba in het Schanzenviertel, en neem een kijkje in de Zeisehallen in Ottensen.
Ottensen is sowieso een leuke wijk van Hamburg, vol bijzondere winkels. Vroeger was dit een industriestadje, en de oude fabrieken zijn nu omgetoverd tot culturele locaties waar je een bioscoop vindt, een markthal of een event location.
Een wandeling of fietstocht langs de Elbe en een rondje om de Außenalster zijn wat mij betreft zeker ook een must. En als je van bier of gin houdt, dan raad ik je zeker een rondleiding door een van Hamburgs brouwerijen of stokerijen aan.
Weer heel iets anders, maar zeker aan te raden, is een bezoek aan het grootste begraafplaatspark van Europa, het Ohlsdorfer Friedhof, of de Joodse begraafplaats in Altona. Dat zijn echt mooie en bijzondere plekken.
En Hamburgs architectuur, echt overal, ik noemde het al. 😉 Ook van de Street art krijg ik geen genoeg – elke week zijn er wel weer nieuwe kunstwerken op de muren van Hamburg te bewonderen.
De Zeisehallen.
Uit eten in Hamburg; mijn tips voor leuke restaurants.
Blijf niet hangen in het centrum van Hamburg!
In tegenstelling tot wat je misschien denkt is het ‘centrum’ van Hamburg, voor zover we dat hebben, niet de plek waar je wilt blijven hangen. De Altstadt en de Neustadt hebben zeker een aantal bezienswaardigheden die je moet bekijken, maar wil je de enorme variatie in Hamburg echt leren kennen, en echt de leuke winkels van Hamburg ontdekken, dan moet je verder kijken.
Ga niet af op de gidsjes en de VVV die alleen de highlights noemen, maar verdiep je een beetje in de stad. Op mijn blog deel ik een hoop unieke tips, maar er zijn ook veel leuke reisgidsen die naast de highlights ook een heel andere kant van de stad belichten. (Voorbeelden hiervan zijn de Styleguide van National Geographic en Lieblingsorte Hamburg.)
Wandel bijvoorbeeld door St. Georg, Ottensen en het Schanzenviertel/Karolinenviertel.
Maak een wandeling langs de Elbe. En dan niet alleen het stukje bij de Landungsbrücken, nee, gewoon een flink stuk stiefelen, van HafenCity tot wat mij betreft Blankenese! (Je mag ook een fiets nemen – je kunt de hele route zonder auto’s om je heen fietsen!)
Dingen die ik mis aan Nederland
Met stip op #1: satésaus. Niet te krijgen hier. Wat hier ‘Erdnusssoße’ genoemd wordt heeft echt niks te maken met onze satésaus. (Serieus, mensen, satésaus is niet beige. Gewoon niet.) En ja, satésaus kun je zelf maken. Maar daar heb je wel fatsoenlijke pindakaas voor nodig, en die heb je hier ook niet. Wat hier ‘Erdnusscreme’ heet, heeft nog het meest weg van die vieze zoete Amerikaanse peanut butter, en daar kun je geen satésaus mee maken. ☹
Kortom, je begrijpt wat mijn bezoek uit Nederland altijd voor me meeneemt! Verder: de HEMA, natuurlijk! Ik lobby al jaren voor een HEMA in Hamburg, tot nu toe zonder succes. Lebkov & Sons in Leiden (vooral de muffins), en natuurlijk, eveneens in Leiden, De Bruine Boon. En het drijvende café in Leiden dat ‘in mijn tijd’ Petterson heette, maar inmiddels minstens drie naamswisselingen achter de rug heeft. (Ik geloof dat het nu ‘Vlot’ heet.) En rosé Tulipe, dat door Ilja Gort weliswaar in Frankrijk gemaakt wordt, maar alleen verkocht wordt door de Appie en door Gall & Gall, en die leveren niet aan Duitsland. (Ook hier een mislukte lobby van mijn kant!)
Familie en vrienden mis ik eigenlijk niet, want we hebben nog steeds goed contact. In veel opzichten is het contact zelfs beter geworden. Het scheelt dat mijn familie en vrienden sowieso al all over the place woonden en dat we elkaar ook niet per se heel vaak zagen toen ik wel nog in Nederland woonde. Als we elkaar nu zien is het eigenlijk altijd leuker en betekenisvoller dan vroeger.
En wat mis ik juist niet....
Hm… Eigenlijk is er niet per se iets wat me specifiek aan Nederland stoorde. Elk land heeft z’n dingetjes. Ik ben bijvoorbeeld blij dat ik de Nederlandse discussie over ZZP’ers alleen vanaf een afstand meekrijg, maar er is in Duitsland ook genoeg waarover ik niet zo te spreken ben. (Thema’s als abortus en euthanasie zijn hier eigenlijk nog steeds niet bespreekbaar en het ‘homohuwelijk’ bestaat in Duitsland bijvoorbeeld pas sinds 2017...)
Denk je dat je ooit nog eens definitief terugkeert naar Nederland?
Goede vraag. Ik heb geen idee. Op het moment niet. Ik heb hier in Hamburg mijn leven en bedrijf opgebouwd, ook al vind ik het bijvoorbeeld wel lastig dat mijn ouders nu ouder worden. Ik zie mezelf niet snel naar een ander buitenland verhuizen. Het is nu ook niet meer alleen mijn beslissing. Maar als ik zelf echt ouder ben, en alleen kom te staan, dan sluit ik niet uit dat ik naar Nederland zou willen. Al zou ik me een deurpje hier in Nordfriesland dan ook best voor kunnen stellen! Kortom: geen idee, maar voorlopig in elk geval niet.
Heb je nog tips voor mensen die zelf naar Duitsland of Hamburg willen emigeren?
Dit is waarschijnlijk de saaiste tip ooit, maar wel een belangrijke tip: zorg dat je ‘de dingen’ zo snel mogelijk goed regelt als je naar Duitsland verhuist. Weet je dat je echt voor langere tijd in Duitsland wilt wonen, schrijf je dan meteen in bij de gemeente en regel een zorgverzekering. Regel ook iemand die je kan helpen met je belastingaangifte (zeker als je een eigen bedrijf begint). Geen spannende tips, wel tips die je later een hoop gedoe kunnen besparen.
Verder is mijn tip vooral locals op te zoeken en niet te blijven plakken aan andere Nederlanders. Of op z’n minst niet alleen maar op te trekken met andere Nederlanders of andere expats/emigranten. Als je met locals omgaat leer je de taal, de stad en het land veel sneller en beter kennen, en voel je je ook sneller thuis. Al is het natuurlijk altijd fijn om af en toe eens met andere Nederlanders over de HEMA en satésaus te kletsen. 😉
Er zijn in Hamburg verschillende urban gardenening projecten, buurtprojecten, lezingen, etc. Er zijn ook veel Stammtische. Voor expats, voor mensen die Engels willen leren spreken, fans van Krimis, liefhebbers van craft beer, noem het maar op! Trouwens, over Krimis gesproken, er zijn verschillende kroegen waar je zondagavond met de buurt Tatort kunt kijken – allemaal leuke manieren om mensen te leren kennen!
Nog meer lezen?
Dank je wel voor je verhaal Fem. We kregen een kijkje in jouw dagelijks leven als Nederlandse in Hamburg én een aantal fijne insider tips. Ben je op zoek naar nog meer ideeën en bezienswaardigheden voor je stedentrip naar Hamburg? Lees dan zeker verder op Standort Hamburg, Fems eigen reisgids voor je citytrip naar Hamburg
Las je het vorige deel van emigreren al? Daarin vertelt Sandra over haar leven op een kasteel in Beieren
Ben je nieuwsgierig naar nog meer verhalen over het leven van de vrouwen? Klik dan zeker eens door naar de speciale emigreren pagina!